Επικτήτου: Ανέχου και Απέχου. Τι σημαίνει
Γράφει ο Σπύρος Μακρής
Ο Επίκτητος αναφέρεται ως παιδί δούλων και έζησε ως δούλος απ’ όταν γεννήθηκε στην Ιεράπολη της Φρυγίας, το 50 ή 55 μ.Χ.
Γύρω στο 70 συνάντησε τον Ρωμαίο στωικό Μουσώνιο Ρούφο και ακολούθησε την φιλοσοφία του. Εντρύφησε τόσο πολύ που, αφότου απελευθερώθηκε με εξαγορά, έγινε και ο ίδιος διδάσκαλος του Στωικισμού στην Ρώμη. Ύστερα από τον εξορισμό του σύμφωνα με διάταγμα του Δομιτιανού, γύρω στο 94, κατά πάντων των φιλοσόφων, ίδρυσε σχολή στην Νικόπολη της Ηπείρου, στην είσοδο του Αμβρακικού κόλπου. Πέθανε μεταξύ του 125 και 130.
Η διδασκαλία του συνοψίζεται στο γνωστό:
ΑΝΕΧΟΥ ΚΑ ΑΠΕΧΟΥ
«Δηλαδή, στο να είμαστε ανεκτικοί και να απέχουμε από τα φαύλα, ο Επίκτητος επικαλείται την ισχυρά δύναμη της θελήσεως των ανθρώπων και κηρύσσει την εσωτερική Ελευθερία μέσω της υπακοής στο λογικό στοιχείο και μέσω του σεβασμού του κανόνος ότι οι σωστοί άνθρωποι οφείλουν ν’ ασχολούνται μόνο με όσα εξαρτώνται από τους ίδιους, δηλαδή τις γνώμες τους, τις κινήσεις τους, τις πραγματικές επιθυμίες ή τις κλίσεις τους. Ο Επίκτητος, θεωρεί χρήσιμο την Λογική επειδή εξημερώνει τον ανθρώπινο βίο, αλλά δεν ενδιαφέρεται για την θεωρητική πλευρά της Φιλοσοφίας εκτός της θεολογικής της αναζητήσεως, η οποία, σύμφωνα με τον φιλόσοφο, ερμηνεύει τον Κόσμο ως έργον του Αγαθού και ορά τους Θεούς μέσα από την ενότητα και την τάξη του Κόσμου». (από την εισαγωγή του «Εγχειρίδιον», εκδόσεις Ανοιχτή Πόλη, με νεοελληνική απόδοση του Βλάση Γ. Ρασσιά)
Από τα 8 βιβλία των «Διατριβών» του που κατέγραψε ο μαθητής του ιστορικός Αρριανός, μεταξύ των ετών 112 και 116, διασώθηκαν μόνο τα 4, ενώ από τα 12 βιβλία των «Ομιλιών» δεν σώζεται τίποτα.
Από το λεγόμενο «Εγχειρίδιο», διασώθηκε μόνο το 1/10 του αρχικού κειμένου (αφού κακοποιήθηκε, λογοκρίθηκε, παραποιήθηκε και εν γένει ακρωτηριάστηκε από καλόγερους αντιγραφείς) και αφορά διάφορες βασικές ιδέες του Επίκτητου.
diadrastika / Image by AI generator from gencraft
