Ταξίδια στο Αιγαίο με πλοία εδώ και χιλιάδες χρόνια

Ταξίδια στο Αιγαίο με πλοία εδώ και χιλιάδες χρόνια
Γράφει ο Σπύρος Μακρής

Το να υπήρχαν πλοία στο Αιγαίο, ικανά για ταξίδια, πριν από 2000 χρόνια, ακούγεται πιθανότατα αρκετά λογικό. Το να υπήρχαν πλοία πριν 3000 ή 5000 χρόνια; Γιατί όχι! Αλλά πως θα σας φαινόταν το ενδεχόμενο να γίνονταν και να πραγματοποιούνταν ταξίδια στο Αιγαίο με πλοία εδώ και χιλιάδες χρόνια, όπως π.χ. πριν 250.000 χρόνια; Υπερβολή; Σίγουρα υπερβαίνει τα όρια της λογικής σκέψης, σύμφωνα με τους ιστορικούς. Όμως… Ας πάμε να δούμε κάποια πολύ ενδιαφέροντα πράγματα.

Το Αιγαίο ως κόμβος θαλάσσιων ταξιδιών

Το Αιγαίο Πέλαγος, που βρίσκεται στην ανατολική Μεσόγειο, αποτελεί σημαντικό κόμβο για θαλάσσια ταξίδια εδώ και χιλιάδες χρόνια. Η στρατηγική του θέση μεταξύ Ευρώπης και Ασίας το έχει καταστήσει ζωτικής σημασίας για το εμπόριο και τα ταξίδια.

Διαβάστε επίσης: Το «Άγνωστο» Αιγαίον Πέλαγος και ο Δίας Αιγίοχος

Το Αιγαίο περιβάλλεται από πολλά νησιά, συμπεριλαμβανομένων των Κυκλάδων, των Δωδεκανήσων και των Σποράδων, τα οποία προσφέρουν φυσικά λιμάνια για ελλιμενισμό και ανεφοδιασμό πλοίων. Αυτό έχει κάνει το Αιγαίο Πέλαγος δημοφιλή προορισμό για ναυτικούς και ταξιδιώτες σε όλη την ιστορία.

Αξιοσημείωτα ιστορικά πρόσωπα, όπως ο Όμηρος, ο Πλάτωνας και ο Μέγας Αλέξανδρος, έκαναν ταξίδια στο Αιγαίο. Οι αρχαίοι Έλληνες ήταν γνωστοί για τις ναυτικές τους ικανότητες και τα πλοία τους ήταν σχεδιασμένα τόσο για εμπόριο όσο και για πόλεμο. Αλλά θα μπορούσε αυτή η ναυτική ιστορία να φτάνει τόσο πίσω στο χρόνο, όσο είναι ας πούμε 250.000 χρόνια;

Η εξέλιξη των πλοίων που χρησιμοποιούνται στα ταξίδια στο Αιγαίο

Τα ταξίδια με πλοία στο Αιγαίο έχουν μακρά και πλούσια ιστορία, που χρονολογείται από την αρχαιότητα. Τα πρώτα πλοία που χρησιμοποιήθηκαν στα ταξίδια στο Αιγαίο ήταν απλά πλοία, περιορισμένα στις δυνατότητες και το βεληνεκές τους. Αυτά τα πρώιμα πλοία χρησιμοποιήθηκαν κυρίως για ψάρεμα και ταξίδια μικρών αποστάσεων που, όμως, δεν ήταν κατάλληλα για πολύ μακρινούς προορισμούς.

Ωστόσο, καθώς το εμπόριο αναπτύσσονταν στην περιοχή, οι εξελίξεις στη ναυπηγική και τη ναυσιπλοΐα άρχισαν να εμφανίζονται, επιτρέποντας στα πλοία για χιλιάδες χρόνια, μακρυνότερα και πιο σύνθετα ταξίδια, εξερεύνηση σε περισσότερες άγνωστες περιοχές, μεγαλύτερη ταχύτητα και εμβέλεια, καθώς και την ικανότητα να μεταφέρουν βαριά φορτία, συχνά κόντρα στις καιρικές συνθήκες.

Διαβάστε επίσης: Ο Κατακλυσμός του «Νώε» Ξεκίνησε από το Αιγαίο, λέει ωκεανογραφικό ινστιτούτο

Οι γεωλόγοι εκτιμούν ότι το Αιγαίο πέλαγος υπάρχει εδώ και εκατομμύρια χρόνια και έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της ιστορίας της περιοχής της Μεσογείου. Άραγε, τι πιθανότητες δίνονται στο να γίνονταν ταξίδια στο Αιγαίο με πλοία εδώ και χιλιάδες χρόνια;

Ταξίδια στο Αιγαίο με πλοία εδώ και χιλιάδες χρόνια;

Ένα άρθρο του Γιώργου Λεκάκη στην εφημερίδα Kontra News (07/01) με τίτλο «Ταξίδευαν με πλοία στο Αιγαίο, εδώ και 260.000 χρόνια!» και υπότιτλο «Αλλά και σε Ζάκυνθο, Λευκάδα, Κεφαλονιά, Παξούς, Κέρκυρα, Κρήτη», με έβαλε σε σκέψεις.

Το άρθρο αυτό αναφέρεται στα ευρήματα της Στελίδας Νάξου, στα ταξίδια των «πρωτανθρώπων» εδώ και 260.000 χρόνια και στις όποιες αλλαγές μπορεί να επέλθουν στη γνώση μας για αυτούς με βάση τα ταξίδια αυτά στο Αιγαίο.

Ειδικότερα, μια ομάδα αρχαιολόγων, με επικεφαλή τον δρ.Tristan Carter του Πανεπιστημίου McMaster, έχει στη διάθεσή της ευρήματα, κάποια λίθινα εργαλεία που εντοπίστηκαν στην Στελίδα, τα οποία δεν μοιάζουν σε τίποτα με τα λίθινα εργαλεία που είχαν παλαιότερα βρεθεί σε “προϊστορικές” θέσεις στα Κυκλαδονήσια. Φαίνεται να χρονολογούνται κάπου μεταξύ 250.000 χρόνια και 9.000 πριν.

Πόσο ακραίο θα ήταν να υποθέσουμε ότι οι πρώτοι άνθρωποι στην Νάξο ήταν Νεάντερταλ, ή Homo-Heidelbergensis, ή Homo-Erectus ή «Αρχάνθρωποι» όπως εκείνος στα Πετράλωνα – όπως προτείνεται στο άρθρο; Μπορεί και όχι – ποιος μπορεί να ξέρει πριν διακόσες χιλιάδες τόσα χρόνια;… Όπως, ποιος μπορεί να ξέρει πριν εννέα χιλιάδες χρόνια;…

Αν θεωρήσουμε ως δεδομένο πως οι πρώτοι που αποίκησαν τη Νάξο ήταν από την Κρήτη, θα ήταν λογικό να εικάσουμε ότι ο πλους, η θαλάσσια διαδρομή ήταν από την Κρήτη προς τις Κυκλάδες. Και πως έφτασαν εκεί; Ήταν, αυτοί οι Νεάντερταλ της Κρήτης, ικανοί να φτιάξουν έστω ένα πλοίο και να ταξιδέψουν;

Διαβάστε επίσης: Νησιά στο Αιγαίο με ονόματα όπως πριν 3500 χρόνια

Απίθανη και ανυπόστατη σκέψη με βάση τα ιστορικά και αρχαιολογικά πορίσματα. Γιατί; Μα απλούστατα, δεν υπάρχει κάποιο στοιχείο που να αποδεικνύει ότι τα εργαλεία κατασκευάστηκαν σίγουρα πριν 250.000 χρόνια, ούτε ότι τα έφτιαξαν άνθρωποι ή κάποιοι μακρινοί συγγενείς των ανθρώπων που ξεκίνησαν από την Κρήτη και έφτασαν ως τη Νάξο.

Όμως η σκέψη και μόνο με βάζει σε πειρασμό να κάνω εικόνα αυτό που φαντάζει ως ανιστόρητο στα μάτια και στις γνώσεις των ιστορικών και των αρχαιολόγων. Αν όμως ίσχυε – ακόμα κι αν δεν έχουμε τα κατάλληλα αποδεικτικά στοιχεία επειδή αυτά δεν έχουν βρεθεί ακόμα – τότε θα μπορούσε να τινάξει στον αέρα όλα τα ως τώρα δεδομένα, συθέμελα.

Δυστυχώς, δεν υπάρχουν αυτά τα στοιχεία. Μόνο σκόρπιες ενδείξεις από δω κι από κει που αν τις συνδέσεις όλες μαζί υπονοούν κάτι μεγάλο (όπως στα περιοδικά με τα σταυρόλεξα που συνήθως συμπεριλαμβάνουν τεστ με τελείες που αν τις ενώσεις σου δίνουν το περίγραμμα μιας χαρακτηριστικής και αναγνωρίσιμης εικόνας).

Διαβάστε επίσης: Κάτι σαν Αρχαίος Υποθαλάσσιος Διάδρομος Προσγείωσης Νότια της Σαντορίνης και Άλλες Μυστηριώδεις Υποβρύχιες Δομές στο Αιγαίο

Και αναρωτιέμαι, αν αυτές οι σκόρπιες ενδείξεις σχηματίζουν πραγματικά το περίγραμμα μιας πιθανής εικόνας της τότε εποχής, ή αν βλέπω την εικόνα που θα ήθελα να δω.

Αιγαίο, ένας δημοφιλής προορισμός

Όπως και να έχει, το Αιγαίο εξακολουθεί να είναι δημοφιλής προορισμός για τους ταξιδιώτες σήμερα. Πολλά κρουαζιερόπλοια προσφέρουν εκδρομές στο Αιγαίο, σταματώντας σε δημοφιλείς προορισμούς όπως η Σαντορίνη, η Μύκονος και η Νάξος. Αυτές οι κρουαζιέρες προσφέρουν στους επισκέπτες την ευκαιρία να γνωρίσουν τον μοναδικό πολιτισμό, την ιστορία και την κουζίνα της περιοχής.

Ίσως, ανάμεσα στους επισκέπτες να υπάρχει κάποιος με ανήσυχες σκέψεις ή κάποιος αρχαιολόγος που κρατάει το στόμα του κλειστό για να μην μιλήσει και χάσει τη θέση του, αν πει κι αυτές τις σκέψεις του.

Ωστόσο, το Αιγαίο δεν είναι απλώς ένας τουριστικός προορισμός. Παραμένει σημαντικός κόμβος για το εμπόριο, με πολλά λιμάνια κατά μήκος της ακτογραμμής του. Ως εκ τούτου, το Αιγαίο θα συνεχίσει να διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στην ιστορία και την ανάπτυξη της περιοχής για τα επόμενα χρόνια.

Κι αν κάποτε χαθεί κι αυτός ο πολιτισμός, ίσως μετά από 200.000 χρόνια, κάποιοι αρχαιολόγοι να ανακαλύψουν κάποια ευρήματα που θα υπονοούν ότι υπήρξε ένας εξελιγμένος πολιτισμός, αλλά είναι πιθανό κι αυτοί να μην έχουν αρκετά στοιχεία για να αποδείξουν την δική μας ύπαρξη.

diadrastika / Image by Dimitris Vetsikas from Pixabay