Τι Αναζητούσε ο Μέγας Αλέξανδρος στην «Φυλακή της Ερήμου»;
Γράφει ο Σπύρος Μακρής
περιεχόμενο φαντασίας, με στοιχεία δημιουργικής γραφής
Υπάρχουν δύο διαφορετικές θεωρίες οι οποίες έχουν προσπαθήσει να αιτιολογήσουν για ποιο λόγο ο Αλέξανδρος, ενώ μπορούσε να ακολουθήσει μια καλύτερη πορεία, επέλεξε να περάσει μέσα από τη Φυλακή της Ερήμου, στη Γεδρωσία. Και οι δύο φαίνεται να έχουν καλά στατιστικά στις εξηγήσεις τους.
Σύμφωνα με τα όσα διαβάζουμε στην wikipedia, η πρώτη εκδοχή υποστηρίζει ότι ήταν μια απόφαση τιμωρίας των ανδρών του επειδή είχαν κουραστεί όλο αυτό το χρονικό διάστημα με τις μάχες που έδιναν, γι’ αυτό και είχαν αρνηθεί να τον ακολουθήσουν περισσότερο. Η άλλη υποστηρίζει ότι ο Αλέξανδρος προσπαθούσε να μιμηθεί με επιτυχημένο αποτέλεσμα, την προσπάθεια του Κύρου να διασχίσει την ίδια έρημο, ο οποίος είχε αποτύχει.
Υπάρχει, όμως και μία τρίτη εκδοχή η οποία δεν αναφέρεται πουθενά και στηρίζεται σε μια παράγραφο από τον Έλληνα ιστορικό Αριστόβουλο τον Κασσάνδρειo, ο οποίος συνόδεψε τον Μέγα Αλέξανδρο στις εκστρατείες του και υπηρέτησε ως αρχιτέκτονας και πολεμικός μηχανικός.
Αυτή την παράγραφο, πολλοί ιστορικοί την προσπερνούν, όπως ακριβώς κάνουν με αρκετές παράξενες “επαφές” στην εκστρατεία του Μέγα Αλέξανδρου, κατά τον Αρριανό. Στην διαδρομή του προς την κατάκτηση του κόσμου, ο Αλέξανδρος συνάντησε αρκετά παράδοξα, τα οποία μας δείχνουν μιαν άλλη διάσταση από εκείνη των ιστορικών, όπως όταν ιπτάμενες ασπίδες έριξαν τα τείχη της Τύρου για την κατάκτησή της.
Τι λέει, όμως, αυτή η παράγραφος; Θα προσπαθήσουμε να την μεταφέρουμε στο σήμερα, χωρίς να ξεφύγουμε από το πρωτότυπο κείμενο, μαζί με όσες επεξηγήσεις χρειάζονται: Όταν ο στρατός άρχισε να προβάλει αντιρρήσεις και να ενίσταται να συνεχίσει την πορεία κατά του ποταμού Ύφαση το 325 π.Χ., ο Μέγας Αλέξανδρος άρχισε να σκέφτεται πολύ σοβαρά όλες τις πιθανές εκδοχές που θα μπορούσε να επηρεάσουν την εξέλιξη της εκστρατείας του.
Φυσικά, είχε προβλέψει μια πιθανή αντίσταση του στρατού και, ήδη από νωρίς, την είχε συζητήσει με τον Αριστοτέλη, τον Ηφαιστίωνα και τον Αριστόβουλο που ήταν επίσης στενός φίλος του και απολάμβανε της βασιλικής εμπιστοσύνης. Η κουβέντα τους οδήγησε σε αρκετά σωστά συμπεράσματα και κάποιες συμβουλές για την ανύψωση του ηθικού των πολεμιστών.
Όταν, λοιπόν, έφτασε στον Ωκεανό, ο Αλέξανδρος χώρισε τις δυνάμεις του στα δύο, στέλνοντας τις μισές δια θαλάσσης στα Σούσα, με αρχηγό τον Νέαρχο. Οι άλλες μισές θα τον συνόδευαν μέσω της Γεδρωσίας, την Φυλακή της Ερήμου, μιας άνυδρης, ερημικής και ορεινής περιοχής στο ιρανικό υψίπεδο στη νοτιοδυτική Ασία, βορειοδυτικά του Ινδικού Ωκεανού, κοντά στον Περσικό Κόλπο.
Είχε μετατρέψει μια συμβουλή του δασκάλου σε ειδική αποστολή και, μάλιστα, πολύ συγκεκριμένη: Έψαχνε στοιχεία ή έστω ίχνη επιβεβαίωσης δύο αρχαιότερων εκστρατειών από τον ίδιο, εκείνες του Διονύσου και του Ηρακλή, προκειμένου να εμψυχώσει περαιτέρω τον στρατό του αλλά και τους στρατηγούς του για να συνεχίσουν εκείνο που ξεκίνησαν.
Οι ιστορικοί λένε ότι στις 60 μέρες της πορείας στην έρημο ο Αλέξανδρος έχασε περισσότερους από 10.000 άντρες, άλλοι μιλούν για περισσότερους από 30.000 και άλλοι ότι χάθηκαν τα δύο τρίτα του στρατού του κάτω από τις δυσμενείς συνθήκες στη Φυλακή της Ερήμου. Πολλές ανακρίβειες και υπερβολές για μια τόσο σημαντική διαδρομή που για άλλους φαντάζει άσκοπη, για άλλους τιμωρητική, για άλλους αλλαζονική.
Ο Αλέξανδρος είχε στα χέρια του πολλούς χάρτες των γύρω περιοχών. Ήξερε που πήγαινε και τι θα έβρισκε εκεί. Είχε ενημερώσει τους ανιχνευτές και τους ιχνηλάτες, σχετικά. Μετά από λίγες μέρες πορείας βρήκε μεγάλα κομμάτια πέτρινα μπλοκ, απομεινάρια ερειπίων ενός πανάρχαιου κτιρίου που ακόμα δεν είχε θάψει εντελώς η άμμος. Άπλωσε το χέρι του και άγγιξε την άκρη του τεράστιου ογκόλιθου.
Από το πουθενά ένας χρυσαετός εμφανίστηκε από τα δεξιά του ουρανού να σχίζει τον αέρα. Αυτό ήταν ένας πολύ καλός οιωνός. Διέταξε αμέσως να στρατοπεδεύσουν εκεί ακριβώς. Όμως, στη συνέχεια, στο βάθος εμπρός τους, ο ουρανός σκοτείνιασε και ξαφνικά κεραυνοί άρχισαν να μαστιγώνουν την έρημο.
Ο Αλέξανδρος με τους τρεις πιο έμπιστους σωματοφύλακες καβάλησαν τις καμήλες τους, τύλιξαν τα κεφάλια τους με τις ανοιχτόχρωμες βαμβακερές μαντήλες για τον ήλιο και την αμμοθύελλα που πίστευαν ότι θα σηκωνόταν και προχώρησαν ατρόμητοι στο βάθος, προς το κέντρο του καιρικού χαμού, μέχρι που χάθηκαν από τα μάτια των στρατιωτών. Κανείς από το στρατόπεδο δεν έβλεπε τι γινόταν εκεί που πήγαινε ο Βασιλιάς τους.
Εκεί που προχωρούσε ο Αλέξανδρος, μέσα στην βαριά καταιγίδα, πολύ γρήγορα, ένα σέλας αντί για ουράνιο τόξο φάνηκε στον ουρανό και ξαφνικά, ο Διόνυσος παρουσιάστηκε μπροστά του σαν σε όραμα και του είπε ότι ο Ηρακλής θα του δείξει τον δρόμο, πίσω στις αρχαίες εκστρατείες που ζητούσε να μάθει.
Τότε, σα να βρέθηκε μέσα σε ένα τεράστιο και ολόχρυσο άρμα που εξωτερικά έμοιαζε με γιγαντιαία ασπίδα, αλλά μέσα ήταν φτιαγμένο από ελαφρύ χρυσό και είχε διαφανή παράθυρα. Μόνο από μέσα μπορούσες να δεις έξω. Ήταν μόνος του χωρίς τους τρεις άντρες. Για τον ίδιο τον Αλέξανδρο, πέρασαν αρκετές ώρες, όμως όταν γύρισε και μίλησε στους σωματοφύλακες να επιστρέψουν στη βάση τους, ήταν σα να είχαν περάσει μόλις μερικά δευτερόλεπτα.
Όταν επέστρεψε στο στρατόπεδο και στους άντρες του δεν μίλησε σε κανέναν για την εμπειρία του. Μόνο στον Αριστόβουλο περιέγραψε όσα είδε και έζησε, όλες τις λεπτομέρειες της εκστρατείας του Διονύσου και του Ηρακλή. Δυστυχώς, αυτό το τμήμα δεν σώζεται πια.
Πιστεύεται, όμως, σε ότι αφορά τον Διόνυσο, πως αυτά ξετυλίγονται στο πολύτομο Διονυσιακά, ένα επικό ποίημα του Νόννου του Πανοπολίτη, μερικούς αιώνες αργότερα, το οποίο γίνεται αποδεκτό ως μυθική εκστρατεία του Διονύσου στην Ινδία και όχι ως ιστορική. Επίσης, ο Αρριανός, στο βιβλίο του Ινδική, κάνει σκόρπιες αναφορές στην εκστρατεία του Ηρακλή.
*Τα παραπάνω αποτελούν μυθοπλασία, πλαισιωμένα με ένα αληθοφανές ιστορικό υπόβαθρο. Τόσο ο Αρριανός, ο Νόννος από την Πανόπολη, όσο και ο Αριστόβουλος ο Κασσάνδρειος είναι πραγματικά πρόσωπα, μόνο που αν και ο τελευταίος έκανε μια καταγραφή, κυρίως γεωγραφική και εθνολογική, το έργο του δεν έχει διασωθεί παρά μόνο αποσπασματικά. Η παράγραφος στην οποία αναφερόμαστε είναι προϊόν φαντασίας ενώ τα όσα υποτίθεται ότι περιγράφει, δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα.
diadrastika / Image by Willgard Krause from Pixabay
