Ο χαιρετισμός των κεράτων. Η χειρονομία με βαθύτερους συμβολισμούς που δαιμονοποιήθηκε
Γράφει ο Σπύρος Μακρής
Στις μέρες μας, η χειρονομία των κεράτων έχει υιοθετηθεί κυρίως από την ροκ και μέταλ μουσική (με τον John Lennon των Beatles αρχικά και τον Ronnie James Dio που την έκανε διάσημη αργότερα), χωρίς να περιορίζεται απαραίτητα σε αυτό το είδος. Γενικότερα, όμως, θεωρείται ως σύμβολο του διαβόλου, του σατανά. Ειδικότερα από τα χρόνια της Μεσαιωνικής Αγγλίας και μετά, τα κέρατα έγιναν ένα σύμβολο ατίμωσης, περιφρόνησης, φαυλότητας αλλά και του απατημένου συζύγου.
Διαβάστε επίσης: Τι σήμαινε η χειρονομία με το «Σηκωμένο Μεσαίο Δάχτυλο» στα αρχαία χρόνια
Όμως, στα παλαιότερα χρόνια, τα κέρατα θεωρούνταν ιερά και ήταν σύμβολα εξουσίας και δύναμης, αλλά και του ανοίγματος δρόμου – όπως περίπου ένας πολιορκητικός κριός σπάει μία πόρτα και ανοίγει τον δρόμο, οπότε μπορεί να υποθέσει κάποιος ότι συμβολίζει την εξαφάνιση των εμποδίων και την διάνοιξη ενός δρόμου, ίσως, και την σύνδεση ενός δρόμου με κάτι που δεν γνωρίζουμε – κάποιοι θα έλεγαν με το υπερπέραν, όπως θα μπορούσαμε να συμπεράνουμε πιο κάτω, στη συνέχεια.
Πολλά λεξικά συμβόλων, όπως των Cooper και Cirlot, αναφέρονται στα κέρατα. Αν και δεν κάνουν ειδική μνεία για την χειρονομία, δηλαδή τον σχηματισμό κεράτων με το χέρι – με τον μικρό δείκτη και τον δείκτη τεντωμένα ενώ τα υπόλοιπα δάχτυλα παραμένουν κλειστά – το νόημα των αρχικών και αρχαϊκών συμβολισμών, θεωρητικά, παραμένει ίδιο. Κυρίως, έχουν αποτρεπτικό χαρακτήρα.
Ανάμεσα σε άλλα, όπως διαβάζουμε στο vantagemag.com, η παλαιότερη αναφορά της χειρονομίας “ο χαιρετισμός των κεράτων” φαίνεται να εντοπίζεται σε άγαλμα του Gautama Buddha, τον γνωστό σε όλους Βούδα, ο οποίος την χρησιμοποιούσε με σκοπό να διώξει τα κακά δαιμόνια, τις δυσκολίες, τις αρρώστιες, γενικά την κακή ενέργεια. Δηλαδή τα εμπόδια, υλικά και πνευματικά. Να, λοιπόν, η συμβολική χρήση της χειρονομίας ως πολιορκητικού κριού.
Από την άλλη, όπως διαβάζουμε στο ©www.visaltis.net, στην επιτύμβια στήλη του Γαϊου Ποπιλλίου, από το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, περί το 50 π.Χ., ο νεκρός κάθεται στον πολυτελή θρόνο του, ενώ ο δούλος που συνομιλούν μαζί, του απευθύνει χαιρετισμό κρατώντας στο αριστερό του χέρι ένα έγγραφο και κάνοντας με το δεξί του την χειρονομία “χαιρετισμό των κεράτων”. Η ενέργεια αυτή, ερμηνεύεται άλλες φορές ως χειρονομία λόγου (δηλ. συνομιλίας) και άλλες φορές ως αποτροπαϊκή. Κατά την γνώμη μου, όμως, ο χαιρετισμός των κεράτων ενός δούλου προς τον πιθανό κύριό του, σε μια επιτύμβια στήλη, θα μπορούσε να ερμηνευτεί αφενός ως προτρεπτική: άνοιγμα του δρόμου προς την “άλλη πλευρά”, στο άγνωστο, στον κόσμο των των νεκρών, στο υπερπέραν και αφετέρου, ταυτόχρονα ως αποτρεπτική από το να συναντήσει οποιοδήποτε είδους δυσκολίες κατά τη διάβασή του εκεί.
Όπως, μπορούμε να αντιληφθούμε, δεν είναι όλα τα πράγματα όπως τα ξέρουμε σήμερα. Παλαιότερα είχαν άλλες ερμηνείες, άλλες λογικές, άλλους συμβολισμούς. Με τον καιρό, κάποια από αυτά δαιμονοποιήθηκαν, για πολλούς και διάφορους λόγους ή υιοθετήθηκαν από σύγχρονα σκοταδιστικά ρεύματα, οπότε η σημασία τους άλλαξε. Το ίδιο συνέβη και στον λεγόμενο “χαιρετισμό των κεράτων”.
diadrastika / Image by Viki_B from Pixabay
