Γιατί οι Έλληνες αποκαλούνται «Δούλοι» από την Εκκλησία
Γράφει ο Σπύρος Μακρής
Για κάποιο λόγο που ακόμα προσπαθώ να καταλάβω, οι χριστιανοί αποκαλούνται από την Εκκλησία, ως δούλοι. Για παράδειγμα, εδώ στην Ελλάδα – είναι πιο εύκολο να μιλήσω για τους Έλληνες καθώς είναι οικείο περιβάλλον – τα παιδιά όταν γεννιούνται βαπτίζονται ως δούλοι, όταν μεγαλώνουν αρραβωνιάζονται ή παντρεύονται ως δούλοι και, τέλος, ως δούλοι πεθαίνουν.
Γενικά, σε όλη μας τη ζωή αποκαλούμαστε «δούλοι». Ένας όρος που δεν ακούγεται ιδιαίτερα κολακευτικός, καθώς παραπέμπει, ή μοιάζει να παραπέμπει, σε άνθρωπο με τυφλή υπακοή, χωρίς κανένα δικαίωμα ελεύθερης βούλησης.
Γιατί όχι ως «γιοί και κόρες του Θεού»; Γιατί στις κατηχήσεις και στον άμβωνα αρκετοί ιερείς αποκαλούν τους ανθρώπους ως «παιδιά του Θεού», αλλά όχι σε επίσημα τελετουργικά, στα διάφορα Μυστήρια;
Πως αποκαλούν το ποίμνιο σε άλλα δόγματα
Ωστόσο, από τα ελάχιστα που γνωρίζω και από όσα λίγα έψαξα και βρήκα, δεν μπόρεσα να εντοπίσω τον χαρακτηρισμό σε άλλες χριστιανικές εκκλησίες. Παρακαλώ πολύ να με διορθώσουν όσοι αναγνώστες μένουν στο εξωτερικό και έχουν γνώση επί του θέματος.
Δεν μπόρεσα να εντοπίσω τη λέξη δούλος ή άλλη παρόμοια, ούτε σε παρακλάδια των δύο μεγάλων δογμάτων. Ειδικά στο μυστήριο του γάμου δεν αναφέρουν τίποτα περισσότερο από το όνομα του γαμπρού και της νύφης, οι οποίοι είναι ο άντρας και η γυναίκα.
Όλα φαίνεται να ξεκινούν από την Παλαιά Διαθήκη
Για να βρούμε, ίσως, κάποια απάντηση θα πρέπει να ψάξουμε να δούμε πότε χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά ο όρος – ή αν προτιμάται – η φράση «δούλος του Κυρίου» και «δούλος του Θεού». Όλα φαίνεται να ξεκινούν από την Παλαιά Διαθήκη.
Η ονομασία των πιστών ως δούλων του Θεού πρέπει να χρονολογείται τουλάχιστον από την εποχή της Εξόδου από την Αίγυπτο. Στο Λευιτικό 25:55 ο Θεός λέει για τους γιους Ισραήλ: «Όλοι οι Ισραηλίτες είναι δικοί μου δούλοι. Εγώ τους έβγαλα από την Αίγυπτο».
Ο Αβραάμ αποκαλείται δούλος (Γένεσις 26: 24). Δούλοι αποκαλούνται οι Ισαάκ και Ιακώβ (Γεν. 32: 28) καθώς και όλοι όσοι τους ακολουθούν. Ο Μωυσής αυτοαποκαλείται δούλος (Αριθμοί 11: 11-12).
Από αυτά και αρκετά ακόμα οδηγούμε στο συμπέρασμα ότι οι ίδιοι έβλεπαν τους εαυτούς τους αλλά και τον κόσμο που τους ακολουθούσε, ως δούλους. Ενδεχομένως με την έννοια ότι έπαιξαν ή θα έπαιζαν σημαντικό ρόλο στην δημιουργία της ιστορίας του εκλεκτού λαού, υπό τις εντολές και τις αυστηρές οδηγίες του Κυρίου του Θεού τους.
Υπάκουαν και κατά συνέπεια έκαναν το θέλημα του Θεού, οπότε κατά μια γενικότερη έννοια ήταν δούλοι του Θεού, εφόσον ακολουθούσαν πιστά τις επιταγές – είτε το επιθυμούσαν είτε όχι, όπως περίπου ένας δούλος κάνει αυτό που του λέει το αφεντικό του, είτε του αρέσει είτε όχι.
Ο Ιησούς δεν βλέπει τους μαθητές του ως δούλους
Ωστόσο, σταδιακά περνώντας στην Καινή Διαθήκη, βλέπουμε ότι αυτός ο όρος φτάνει και εξακολουθεί να υπάρχει ακόμα και ανάμεσα στους μαθητές του Ιησού. Για παράδειγμα σε επιστολές (π.χ. Προς Τίτον, 1:1), όπως και στην Αποκάλυψη (Αποκάλυψη του Ιωάννη, 22:8-9), διαπιστώνουμε το ίδιο.
Μόνο ο Ιησούς Χριστός δεν το κάνει αυτό. Δεν βλέπει τους μαθητές του ως δούλους του Κυρίου ή του ίδιου, όταν τους λέει:
«Εσείς είστε φίλοι μου, αν κάνετε αυτά που εγώ σας παραγγέλλω. Δεν σας ονομάζω πια δούλους, γιατί ο δούλος δεν ξέρει τι κάνει ο κύριός του. Σας ονομάζω φίλους, γιατί σας έκανα γνωστό όλα όσα άκουσα από τον Πατέρα μου». (Κατά Ιωάννη 15: 14-15).
Αν και η υπακοή συνεχίζει να επιβάλλεται, ο Ιησούς δεν αποκαλεί τους μαθητές του δούλους – όμως, η ειδοποιός διαφορά βρίσκεται στο για να είναι φίλοι του πρέπει να κάνουν ότι τους παραγγέλνει. Βλέπουμε, λοιπόν, πως τουλάχιστον τους μαθητές του, ο Ιησούς δεν τους αποκαλεί δούλους.
Επίσης, ο ίδιος ο Ιησούς λέει «όποιος εφαρμόζει το θέλημα του ουράνιου Πατέρα μου, αυτός είναι αδελφός και αδελφή και μητέρα μου», (ολόκληρο το απόσπασμα στο Κατά Ματθαίον 12: 46-50).
Διαπιστώνουμε, σε τελική ανάλυση, ότι ο Ιησούς, – αν και χρησιμοποιεί το δούλος σε παραβολές – όχι μόνο δεν αποκαλεί τους μαθητές και μελλοντικούς Αποστόλους του, δούλους, αλλά τους αναβαθμίζει σε «φίλους» αλλά και σε «αδελφός και αδελφή και μητέρα», αλλά μόνο, όπως το λέει και ο ίδιος, μόνο σε όποιον κάνει το θέλημα του Θεού. Θεωρητικά, τουλάχιστον, κάτι ανάλογο θα έπρεπε να κάνουν και όσοι κηρύττουν τη ζωή, το έργο και τις διδασκαλίες του Ιησού.
Σημασία και έννοια του όρου δούλος και δούλοι
Τι θα μπορούσε να σημαίνει δούλος του Θεού
Υπάρχουν διάφορες ερμηνείες του τι θα μπορούσε να σημαίνει δούλος του Θεού.
Πολλοί κληρικοί εξηγούν ότι δίνεται και αποτελεί ένδειξη ταπείνωσης του εαυτού μας προς τον Θεό και ότι στα βιβλικά κείμενα, αυτός ο τίτλος είναι τιμητικός. Επίσης, ότι το να γίνεις υπηρέτης του Θεού σημαίνει να αποκτήσεις απίστευτη ελευθερία.
Ωστόσο, ειδικά το τελευταίο δεν μπορεί να το έχει ένα μωρό, αφού δεν του αφήνει κανένα περιθώριο ελεύθερης βούλησης να επιλέξει. Επιπλέον, ένα μωρό δεν μπορεί να γνωρίζει έννοιες όπως ταπείνωση, εαυτός, ελευθερία και άλλα πολλά που προτείνουν οι ιερείς.
Γιατί οι Έλληνες αποκαλούνται ως «δούλοι» από την Εκκλησία
Όπως είπα και στην αρχή, δεν μπορώ να γνωρίζω το τελετουργικό όλων των χριστιανικών εκκλησιών, θα περιοριστώ στην επίσημη ορθόδοξη Εκκλησία της Ελλάδας και αναρωτιέμαι: Γιατί οι Έλληνες αποκαλούνται ως «δούλοι» από την Εκκλησία;
Η απάντηση που θα μπορούσα να βρω, ίσως, εντοπίζεται στα διάφορα τελετουργικά της καθώς χρησιμοποιεί κείμενα από την Παλαιά Διαθήκη, οπότε είναι λογικό να υπάρχει εκεί ο όρος δούλος και δούλη.
Διαβάστε επίσης: Το Εδάφιο για τους Έλληνες που «Αφαίρεσαν» από το Κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο, που Εντοπίζεται η Φράση και γιατί Δεν Ισχύει ότι Αφαιρέθηκε
Και – προφανώς – δεν μπορεί να συγχρονιστεί με τα λόγια του Ιησού, γιατί δεν θα μπορούσε να παραποιήσει κείμενα που η ίδια Εκκλησία θεωρεί ιερά και θεόπνευστα – αν και κατά τη γνώμη μου θα έπρεπε.
Ίσως, σε επόμενη ανάρτηση να εξετάσουμε το κατά πόσο είναι σωστό να αποκαλείς κάποιον φίλο, αδελφό και αδελφή και μητέρα, αλλά μόνο με την προϋπόθεση ότι θα εκτελεί τα όσα του ζητάει να κάνει ο Θεός.
Η έννοια της αυστηρής υπακοής είναι σε ισχύ
Η λύση στο πρόβλημα – αν υποθέσουμε ότι θα μπορούσε να υπάρχει πρόβλημα – κατά τη γνώμη μου, δεν είναι να συμβιβαστεί κάποιος με τον «δυσάρεστο» τίτλο «Δούλος του Θεού» και να τον εκλάβει όπως προτείνονται από τους ιερείς, αλλά να σκεφτεί προσεκτικά και να καταλάβει το εξής:
Ότι όπως κι αν τον αποκολλούσαν, η έννοια της αυστηρής υπακοής είναι σε ισχύ, εξακολουθεί να ενυπάρχει και να υπονοείται, σύμφωνα με το Κατά Ιωάννη 15: 14-15. Δεν έχει φύγει ούτε αλλάξει.
Διαβάστε επίσης: Πως Επιβλήθηκε ο Χριστιανισμός στην Ελλάδα
Δηλαδή ακόμα κι αν αποκαλούσαν τον οποιονδήποτε ως φίλο, αδελφό, αρχηγό, πρόεδρο, πρίγκιπα, βασιλιά, πάλι θα έπρεπε – ή θα ήταν προϋπόθεση – να υπακούει στο θέλημα του Θεού.
ενδεικτικά, με πληροφορίες από poimin.gr, panoszero
diadrastika / Image by timokefoto from Pixabay
